Kala Purbaka

Be(n)cah Sanghyang Tiga,
dirancet ku Sanghyang Kala,
digisik dibahan lalo,
ka sabrang ngarapak catang.
5.    Sanghyang Tiga merebel ja di taneuh.
Haya kalalar Sanghyang Tiga,
dileungeun ku Sanghyang Kala,
diku(m)pulkeun ku Sanghyang Kala.
Haya heuti(k) he(n)teu usik,
10.  teu usik hahaya heutik.
Disurupan bayu sabda hidep,
diharanan Batara Sang Kana Maya.
Para/ watek dewata,
/lv/
Hiswara Brahma Mahadewa Wisnu,
15.   dijenengkeun Guru.
Haya rahanak batara,
dingaranan Sang Ratu Maya.
Nyarek batari:
"Sono hahi(ng) ka anak siya,
20.  Sang Ratu Maya!"
Nyarek batara:
"Mon dek lalo ka hanak siya,
hibe(r) bahan seupaheun,
tektek bengkok deungeun waja hijo!"
25.  Tap ditemahan.
Lalo ka Sanghyang Ratu Maya,
datang ka babaturanana,
/2r/
Sang Ratu Maya[ng].
Jug Batara tumurun di pa(ng)calikan,
30.  diyuk pa(ng)calikanana Sang Ratu Maya,
Batara harupa Sang Ratu Maya. Nyarek Batari: "So(no) hanaking, heubeul he(n)teu kajeuheung,
35.  he(n)teu ji(ng)jing he(n)teu kelek,
he(n)teu sangkeh euweuh pakirim,
saja Batara seupaheun,
tektek bengkok deungeun waja hijo."
Tap ditemahan.
40. Dikesal ku Sang Ratu Maya,
/2v/
Giyung Sang Ratu Maya me(n)ta,
"Hahing hibar giyungan."
"Naha si(ya) hanaking hibar giyungan?"
Darisat poporolak,
45. Kayung Si Yakra Pasut buwah pisita(n),
me(n)ta hahing limus,
Kayung Kupway larang suhi,
eta kekeranana batara.
Jog Batari tumurun di pa(ng)calikan,
50. Diboro Batari ku batara,
hideng ri jeran batur.
Hangrasa de (k) kaboro,
nyerep Batari sajeroning jembawasa.
Hangrasa/ de(k) kaboro,
/3 r/
60.  metu sajeroning je(m)bawasa.
Sami leutik di na hawang-hawang,
di na uwung-uwung.
Nyarek Batari seda sakti:
"Haheng oge seda sakti!"
65. Diboro ka na hawang-hawang,
ka na uwung-uwung,
ka na mega beureum,
ka na mega hideung.
Kaboro Batari mega sikarayunan,
70. heuleut-(h)euleut beurang peuting,
deungeun mungpang-mungping,
di luhur di hawang-hawang.
Ha(n)teu katadehan,
kama Batara ku ba/tari,
/3v/
75.  labuh kana harus ka puseuran ageung,
disungut ku luba-luba gajah mina,
mon calangap tan bisa mingkem,
mon mingkem tan bisa calangap,
nyerep di pretiwi,
80.  labuh di hareupna nu seda.
Di handap dijeuheung,
alengang urang nyoreang,
Kama gung nu seda di manggung.
Ding(e)nangnaman tujuh poe tujuh peuting,
85.  medar jadi budak, jalma lahin jalma,
pu(n)dak rubak ceuli gede
/4r/
sora bereng [nak] mata sungsang,
hirung bauk jataha.
90.  Takon ibu deungeun ayah:
"Mulah ahing ibu deungeun ayah siya,
hayeuna haya ti mang(g)ung hibu ayah siya,
(a)yeuna suhi hayeuna durung dipagahan,
ku kawedukan kati(m)bulan,
95. paliyas Bumi Batangan Ageung.
Gos dipagahan ku kawedukan kati (m) bulan,
paliyas Bumi Batangan, hayeuna lalo ti Manis,
hangeunakeun ujan po/yan
/4v/
100 hangin ribut datang ka tungtung tajur.
Nyarek batara,
"Sinariheun hujan poyan hangin ribut,
la(ng)lang henam ka tu(ng)tung tajur!"
Dila(ng)lang ku para watek dewata kalih.
105 Datang ka tu(ng)tung tajur,
dijeueung haya jalma,
lahin jalma mundu.
[para] Para watek dewata kalih,
matur maring Batara,
110. yenana jalma lahin jalma.
"Lamun kitu papag enam,
Pangawakeun/ Sa(n)jata Deda (?),
/5r/
Cakra Trisula pinapag Sang salah!
Disubakeun kawedukan kati(m)bulan,
115. paliyas Bumi Batangan."
Didongakeun heh,
pare tah sagodos deungeun ingong.
Lamon kitu mu(n)durna,
hasih hanaking geusa(n) na mu(n)dur,
120 eh pare ntah sagodos deungeun ingong,
lamun kitu hikeun datang ka diweu.
Datang Sang Salah Rupa,
bapa angleungeu meta,
boga hanaking goreng-goreng kitu,
/5v/
125.  lamon laki kasep,
 lamun bikang geulis.
"Nya hahing anak batara."
"Lamon kitu dibobolehkeun,
saja Batara mungpang-mungping,
130.   di luhur di hawang-awang."
Mulah hanaki(ng) boboleh,
tan mere sukpe,
lamon kitu nya anaking."
"Batari datang ka hanak siya kongkoh!
135.   Haku da m(eu)nang siya keudeung."
Hanaking meta boga (w)ate(k) kaduman,
/6r/
lamon bodas Batara Hiswara,
lamon beureum Batara Brahma,
lamon koneng Batara Mahadewa,
140. (la) mon (h)ideung Batara Wisnu.
Hana he(n)teu dibereh kahanan,
ku ngahing gepok se(ng)gol,
nu hireg nu hideng,
nu he(n)teu nyao ka siya.
145.  Meunang hanaking sudur tapak tawur,
nya eta hanaking kahanan siya,
pulang ka manuh,
ka Nayapada.
"Cicing hanaking,
150.  ditu kwata Manuk,
lemah/ pedek hingseup-ingseu(p),
/6v/
gara(ng) gangan-garunggungan,
lenging la(n)dak pa(ng)guyangan ning warak,
kayu geutah kayu getih,
155.    oyod kumedang-kumedung,
rangdu kepuh karameyan,
catang no(ng)gang catang no(ng)geng."
"Lamon aya si tegai si kauripan,
lamon oge haya si[n] mata si labatara,
160.  geura lalo mulah wuruk sudi gawe,
bisi siya kapapahan kamamalangan,
kolat ku ca[n]/du sang guru,
/7r/
upata sa(ng) pandita."
"Hayeuna dihalihkeun haran siya.
165.   Mari haran siya:
Sang Bangbang,
Sang Kama Salah,
Sang Keteriti,
Sang Buta Tuwa,
 [tuwa] Yang Guru tuwa sakalih.
Pulang ka Manukan,
aya pada cicing,
nu ditu kwata Manuk,
imah medek hingsep-ingsep,
175 .garanggangan-garunggungan,
lengi(ng) la(n)dak pangguyangan ning warak,
kayu geutah kayu getih,
oyod kumedang-kumedung,
rangdu kepuh kara/ramahan,
/7v/
180.  catang no(ng)gang catang no(ng)geng.
Hayeuna heukeur Kaliwon,
ahing dek ilag-ilagan,
m(eu)nang kami nacar hamamangsa ng esuk,
ta si lalo ti Manis,
185.   Gawanen sawado (ba)lanira kabeh.
Sang alulungan tuturna,
"Sang tuli jawilen,
Sang wuta tungtunen,
Sang lu(m)puh ge(n)dongen,
190.   gawanen sawado balanira kabeh,
kebo sapi kita,
bebek hayam,
Sang ruma(ng)kang-rumi(ng)king,
pawon wiru ro(m)beng,
/8r/
195. pagenen parapenira gawanen,
lesunghira gawanen,
halu dedek wiru ro(m)beng,
haj a na kari.
Gawanen kabeh hadwara,
200.   Lu(m)bungira padaringanira,
sun jaluk ing tutuben den abecik.
papasanganira,
pesata(n)na pabetoka(n)na la (n) kolotok,
sang aluhur turuneu(n)na sang aladhep
205.    Haja gege lunga!
pugana sang mangapesaken,
hayeuna lalo (ti) Manis.
Denge/keun pitung panyeluk!
/8v/
di pada geusan siyang,
210.   cicingeun emut umahira sewang-sewangan.
Manawa hanak putunisun,
kumacacang tengah beurang,
lingsir peuting,
haj a wuruk sudigawe,
215.    sun titipaken ing sira." 0
OM Sang Ratu Galitung,
mungguh dina petung,
Sang Ratu Karalingla,
mungguh dina tan belang,
220.   Sang Ratu Belang Lorek,
mungguh dina pring tali,
Sang Ratu Panyalahan,
mu(ng)guh dina pring temen,
Sang Ratu Greng Desa,
225.   mungguh dina/ ori,
/9r/
Sang Ratu Hawur-Awur,
mu(ng)guh dina ha (m) pel,
Sang Ratu Karesekan,
mu(ng)guh dina wuluh,
230.   Sang Ratu Banem,
mungguh dina leuweung,
[sang ratu ba] Sang Ratu Bani,
mungguh dina pasetran.
Ahing hajahuhkeun para ratu telung puluh,
235.   dipahing hahing dek nuharan,
ngabar sang braja luma(m)pah.
Ngara(n)na Sang Kala wisesa,
Sang Kala mawasa, Bayu hamisesa,
240.   Bayu hamawasa,
Ah, aku mawasa,
hamisesa ring buwana,
Ah, aku murusa ri buwana,
/9v/
Sang Jaya wisesa ring buwana.
245.  tukunya ogat naga sasah /lOr/

========================

Sumber:  Kala Purbaka, Kisah Batara Kala dalam Teks Sunda Kuna, Aditia Gunawan & Agung Krisnanto. Dalam buku Seri Sundalana.

Tidak ada komentar